Tỷ lệ bản đồ là gì?

Chào các em học sinh thân yêu! Hẳn là trong số chúng ta ai cũng đã từng nhìn thấy một tấm bản đồ, phải không nào? Vậy các em có bao giờ tự hỏi, làm thế nào mà người ta có thể thu nhỏ cả một vùng đất rộng lớn vào trong một tờ giấy nhỏ bé như vậy? Bí mật nằm ở tỷ lệ bản đồ đấy! Hôm nay, cô Ngọc sẽ cùng các em khám phá xem tỷ lệ bản đồ là gì và nó có vai trò như thế nào nhé!

1. Khái niệm tỷ lệ bản đồ

Tỷ lệ bản đồ (hay còn gọi là mức tỷ lệ) cho chúng ta biết mức độ thu nhỏ của một khu vực địa lý trên bản đồ so với kích thước thực tế của nó.

Nói một cách dễ hiểu hơn, tỷ lệ bản đồ cho biết 1 cm trên bản đồ sẽ tương ứng với bao nhiêu cm ngoài thực tế. Ví dụ, tỷ lệ bản đồ là 1:100.000 nghĩa là 1 cm trên bản đồ tương ứng với 100.000 cm (hay 1 km) ngoài thực tế.

2. Các dạng biểu hiện của tỷ lệ bản đồ

Tỷ lệ bản đồ thường được biểu hiện dưới 3 dạng chính:

• Dạng tỷ lệ số: Được viết dưới dạng phân số với tử số là 1 và mẫu số là một số nguyên, ví dụ 1:100.000, 1:500.000…
• Dạng tỷ lệ thước: Là một đoạn thẳng được chia thành các đoạn nhỏ, mỗi đoạn tương ứng với một khoảng cách xác định trên thực địa. Dạng tỷ lệ này giúp chúng ta dễ dàng đo đạc khoảng cách trên bản đồ.
• Dạng tỷ lệ bằng lời: Được viết bằng chữ, ví dụ “1 cm trên bản đồ bằng 1 km ngoài thực địa”.

3. Cách xác định tỷ lệ bản đồ

Để xác định tỷ lệ bản đồ, chúng ta có thể dựa vào:

• Thông tin được ghi trực tiếp trên bản đồ: Thông thường, tỷ lệ bản đồ sẽ được ghi rõ ở góc hoặc lề của bản đồ.
• Tính toán dựa trên khoảng cách thực tế và khoảng cách trên bản đồ:
  • Đầu tiên, đo khoảng cách giữa hai điểm trên bản đồ.
  • Tiếp theo, tra cứu hoặc đo khoảng cách thực tế giữa hai điểm đó.
  • Cuối cùng, lập tỉ số giữa khoảng cách trên bản đồ và khoảng cách thực tế, rút gọn phân số về dạng có tử số bằng 1.

4. Vai trò của tỷ lệ bản đồ

Tỷ lệ bản đồ đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc đọc và sử dụng bản đồ:

• Giúp xác định khoảng cách thực tế: Từ tỷ lệ bản đồ, chúng ta có thể tính toán được khoảng cách thực tế giữa các địa điểm trên bản đồ một cách nhanh chóng và chính xác.
• So sánh kích thước các khu vực: Tỷ lệ bản đồ giúp chúng ta dễ dàng so sánh kích thước tương đối của các khu vực địa lý khác nhau.
• Lựa chọn bản đồ phù hợp: Tùy vào mục đích sử dụng, chúng ta sẽ cần lựa chọn bản đồ có tỷ lệ phù hợp. Ví dụ, bản đồ giao thông thường có tỷ lệ lớn hơn bản đồ thế giới.

Các em có muốn chia sẻ thêm về những điều thú vị mình biết về tỷ lệ bản đồ hay những câu hỏi liên quan đến chủ đề này không? Hãy để lại bình luận bên dưới nhé!